TÜP BEBEK (IVF/ICSI – ET)
Yardımcı üreme teknolojileri genellikle Tüp Bebek veya kısaca IVF olarak adlandırılır. Tüp bebek, laboratuvar şartlarında, kadına ait yumurtanın dışarı alınması ve elde edilen erkek sperm örneği ile vücut dışında dölleme işlemlerine denir. Döllenen embriyo rahim içine transfer edilir. Tüm işlemler laboratuvar şartlarında gerçekleştiği için oluşan bebeklere de tüp bebek denmektedir. Louise Joy Brown, 25.07.1978 tarihinde İngiltere’de dünyaya tüp bebek yöntemi ile gelen ilk insandır. 1978’den beri bu teknolojiler yardımıyla 8 milyondan fazla insan dünyaya gelmiştir.
TÜP BEBEK TEDAVİ AŞAMALARI
Birbirini takip eden 6 basamaktan oluşur. İlk basamak klinik takip, sonraki 4 aşama laboratuar, son aşamada sonucun beklendiği harici dönemdir.
1- OVULASYON İNDÜKSİYONU
Bu basamak adetin 2.-3. Günü başlar. 8-12 gün sürer. Amacı yumurtalıkları, fazla follikül gelişmesini sağlayacak günlük kullanılan ilaçlar ile uyarmaktır. Böylece daha fazla yumurta oluşması hedeflenmektedir. Ovulasyon indüksiyonu sürecinde follikül gelişimleri vaginal ultrasonografi ile takip edilir ve kanda hormon analizi yapılır. En büyük folliküllerin 17-22 mm çapına ulaşması ile ovulasyon indüksiyonu süreci tamamlanır.
Bilinmesi Gerekenler
- Ultrasonografi ile muayene (3-5 kez)
- Subkutan veya intramüsküler enjeksiyon (1-3 kez) günlük
- Hormon analizi (1-5 kez)
——————————-
Az veya yetersiz folliküler cevap
- Foliküler gelişimin olmamasına bağlı İptal
- Aşırı cevap
- Ovaryan Hiperstimülasyon Sendromu
- İlaçlara karşı reaksiyon ve yan etkiler
2- YUMURTA TOPLAMA İŞLEMİ /OPU
Genellikle sedasyon adı verilen derin olmayan anestezi uygulanır. Transvajinal ultrasonografik proba takılı özel bir iğnenin ile yapılır. Her bir follikül sıvısının iğne ile aspirasyonu ile yumurta(lar) elde edilir. 10-30 dakika sürer Çatlatma iğnesinden (yumurtaların son olgunlaşmasını sağlamak amacıyla) 35-36 saat sonra yapılır. En az 8 saat açlık ve susuzluk gereklidir.
Bilinmesi gerekenler:
* İnvasif girişimdir (iğne ile karın içinde folliküler aspirasyonu)
* Ağrı (ağrı kesiciler ile giderilir)
* Analjezi ve anestezi gerektirir
* Hiç yumurta elde edilememe olasılığı az da olsa vardırKomplikation (kanama, organ yaralanması, enfeksiyon) olasılığı çok azda olsa mevcuttur
3- SPERM ÖRNEĞİ ALIMI
Erkekte, OPU günü sperm örneğinin kadından alınan yumurtaları dölleyebilmek amacıyla elde edilmesidir. Erkekteki infertilite nedenine göre mastürbasyon veya uygun cerrahi yollarla (Mikro-TESE, TESA, PESA, MESA) alınır.
Bilinmesi Gerekenler
* Stres
* Fiziksel zorluk
* Örnek tekrar verme gerekebilir
4- EMBRİYO OLUŞUM AŞAMASI
Elde edilen yumurtalar; spermlerle ICSI (sperm mikroenjeksiyonu) yöntemi ile veya klasik IVF (özel bir laboratuar kabı içinde yumurta ve spermlerin beraber bırakılması) yöntemi ile laboratuar şartlarında dölleme planlanır. 16-18 saat sonra döllenmenin (fertilizasyon) gerçekleşip gerçekleşmediği mikroskop altında kontrol edilir. Döllenmiş 1. gün yumurtalarına zigot veya embriyo denir. Oluşan bu embriyoların yaşama, hücre sayılarını arttırma ve gelişme süreçleri 3-6 gün takip ve kayıt edilir.
Bilinmesi Gereken Olasılıklar
Döllenme olamayabilr
Embriyo gelişimi olamayabilr
Embriyo kalitesi iyi olmayabilr
Transfer edecek embriyo olamayabilir
5- EMBRİYO TRANSFERİ (ET)
Embriyo transferi embriyo gelişiminin 2.-6. Günleri arasında taze yapılabileceği gibi embriyolar dondurulup 2-3 ay sonra çözüldükten sonra da yapılabilir. E
T abdominal ultrason gözetiminde plastik, yumuşak bir kateter ile embriyo(lar) rahim içine (endometrium) sevk edilmesidir. İ
şlem 3-15 dakika sürebilir ve genellikle ağrısızdır. Tecrübe gerektirir. Günümüz embriyo transferi strateji ve felsefesi; tekil gebeliği hedefleyen blastokist aşamasına gelmiş tek embriyonun rahim içine verilmesini benimsenmektedir.
Bilinmesi Gereken Olasılıklar
* Zor Transfer
* Kanama
* ET başarısızlık olabilir
6- GEBELİK BEKLEME SÜRESİ
Psikololojik olarak belki de tüp bebek tedavisinin en zorlu sürecidir çünkü bu sürenin ancak sonunda gebe kalınıp kalınmayacağı öğrenilmektedir. ET’den 10-12 gün sonra kanda gebelik testi (beta-HCG) yapılır. Bu süreçte gebe kalınması ve devam etmesi için bazı ilaçlar önerilir.
Bilinmesi Gereken Olasılıklar
Gebelik (-)
Gebelik (+)
Tekil Gebelik
Çoğul Gebelik
Dış Gebelik
Biokimyasal Gebelik
Anembriyonik Gebelik
Missed Abortus
