Dörtlü tarama testi, hamile bir kadının kan örneğindeki dört maddenin seviyesini ölçen doğum öncesi bir testtir:
Bebeğin karaciğerinden salgılanan bir protein olan alfa fetoprotein (AFP)
Plasenta tarafından salgılanan bir hormon olan insan koryonik gonadotropin (HCG)
Plasenta ve bebeğin karaciğeri tarafından salgılanan bir hormon olan estriol
Plasenta tarafından üretilen bir başka hormon olan inhibin-A
Genelde dörtlü tarama testi hamileliğin 15 ila 20. haftaları arasında yapılır. Dörtlü tarama testinin sonuçları spina bifida veya Down sendromu gibi belli gelişimsel sorunu veya kromozom anomalisi olan bir bebek taşıma riskinizi gösterir; fakat test sonuçları, bebeğinizin gerçekten de bu sorunları taşıdığını göstermez.
Eğer riskiniz düşükse dörtlü tarama testi, sağlıklı bir hamileliğiniz olduğu güvenini verebilir. Eğer risk seviyeniz ortalama veya yüksek çıkarsa bebeğin gerçekten de Down sendromu veya başka bir gelişimsel sorunu veya kromozom anomalisi olup olmadığını belirlemek için dörtlü tarama testini takiben amniyosentez gibi daha teşhise yönelik testler yaptırmayı isteyebilirsiniz.
Neden Yapılır?
Dörtlü tarama testi aşağıdakilerin içinde olduğu belli bir gelişimsel sorunu (NTD:Nöral Tüp Defekti) veya kromozom anomalisi olan bir bebek taşıma riskinizi ölçmek üzere yapılır:
Spina bifida: Açık omurilik anlamına gelen spina bifida, bebeğin gelişen omuriliğini saran doku tam olarak kapanmadığında oluşan ciddi bir doğum kusurudur.
Anensefali: Anensefali, beynin ve kafatası kemiklerinin yetersiz gelişmesidir. Anensefali ile doğan bir bebek ölü doğabilir veya doğumdan sonraki birkaç saat veya gün içinde de ölebilir.
Down sendromu (trizomi 21). Down sendromu zeka geriliğine ve diğer sağlık sorunlarına neden olan genetik bir sorundur.
Edwards sendromu (trizomi 18). Edwards sendromu, ciddi zeka geriliğine neden olan bir sorundur. Edwards sendromu çoğunlukla 1 yaşla beraber ölüme sebebiyet verir.
Dörtlü tarama testinin isteğe bağlı olduğunu ve test sonuçlarının sadece belli bir gelişimsel sorunu veya kromozom anomalisi olan bir bebek taşıma riskinizin yüksek olup olmadığını gösterdiğini, bebeğin gerçekten de bu tür bir sorunu olup olmadığını göstermediğini unutmayın. Taramadan önce sonuçların sizin için ne anlam ifade ettiğini düşünün. Taramanın yol açabileceği herhangi bir kaygıya değip değmeyeceğini veya sonuçlara bağlı olarak hamileliğinizi farklı bir şekilde ele alıp almayacağınızı iyice düşünün. Aynı zamanda daha invazif bir izleme testi seçmeniz için risk seviyenizin ne olduğunu da dikkate almanız gerekebilir. Eğer maliyetten endişe ediyorsanız sigorta kapsamınız için sigorta kurumunuza danışın.
Riskler
Dörtlü tarama testi doğum öncesi yapılan rutin bir tarama testidir. Test, düşük yapma veya başka hamilelik komplikasyonlarıyla ilgili hiçbir risk taşımaz. Ancak test sonuçlarını beklemek veya invazif izleme testine olan ihtiyacı tahmin etmek stresli olabilir.
Dörtlü tarama testine hazırlanmak için özel bir şey yapmanıza gerek yok. Kan testinden önce normal olarak bir şey yiyebilir ve içebilirsiniz.
Neler Yaşayacaksınız?
Dörtlü tarama testi sırasında sağlık bakım ekibinizden birisi kolunuzdaki bir damara iğne enjekte ederek kan örneğinizi alır. Kan örneği analiz için laboratuara gönderilir. Hemen sonrasında da günlük aktivitelerinize dönebilirsiniz. Test sonuçlarını genelde bir hafta içinde alabilirsiniz.
Sonuçlar
Sağlık bakım uzmanınız belli bir gelişimsel sorunu veya kromozom anomalisi olan bir bebek taşıma riskinizi ölçmek için yaşınızı ve dörtlü tarama testinin sonuçlarını kullanır. Kişisel sağlık veya aile sağlığı geçmişi gibi diğer faktörler de riskinizi etkileyebilir. Sağlık bakım uzmanınız veya bir genetik danışman bu riski ve hamilelik için ne anlama geldiğini anlamanıza yardımcı olacaktır.
Dörtlü tarama testi, Down sendromlu bir bebek taşıma riskinin 5.000”de 1 olması gibi bir olasılık şeklinde verilir. Genelde risk 250”de 1 ila 300”de 1 arasındaysa test pozitif kabul edilir.
Sonucu pozitif çıkan bir dörtlü tarama testinin sadece kanınızda ölçülen maddelerin bazılarının veya hepsinin seviyesinin normal dağılımın dışında olduğu anlamına geldiğini aklınızda tutun. Bunun aşağıdakiler gibi çeşitli nedenleri olabilir:
Ne zamandır hamile olduğunuzun yanlış hesaplanması
Birden fazla kez hamile kalınması
Tüp bebek
Diyabet gibi diğer sağlık sorunlarının mevcudiyeti
Annenin sigara içmesi
Test sonuçlarınız pozitif çıkarsa sağlık bakım uzmanınız, gebelik süresini ve bebek sayısını doğrulamak için ultrasonu önerebilir. Ultrason sırasında sağlık bakım uzmanınız aynı zamanda bebeğinizin gelişimini değerlendirebilir, plasentayı inceleyebilir ve olası anomalileri tanımlayabilir.
Dörtlü tarama testi, Down sendromlu bebek taşıyan annelerin yaklaşık yüzde 80”ini doğru bir şekilde belirler. Bu kadınların yaklaşık yüzde 5”i test sonucunun pozitif olduğu ama bebeğin aslında Down sendromu olmadığı anlamına gelen hatalı pozitif sonucuna sahiptir.
Test sonuçlarınızı incelerken dörtlü tarama testinin sadece belli gelişimsel sorunu veya kromozom anomalisi olan bir bebek taşıma riskinizi gösterdiğini unutmayın. Test sonucunun düşük risk çıkması, bebeğinizin bu sorunlardan birine sahip olmayacağını garanti etmez. Aynı şekilde yüksek risk sonucu bebeğinizin bu sorunlardan birine sahip olarak doğacağı anlamına da gelmez.
Çoğunlukla anormal test sonuçları, amniyosentez gibi kesin teşhise yönelik daha başka testleri düşünmeniz için bir davettir. Amniyosentez dörtlü tarama testinden daha güçlüdür ve çok az düşük yapma riski taşır, fakat bebeğinizin sağlığına dair daha iyi bilgi verir. Ultrason çoğunlukla spina bifida ve anensefaliyi tespit etmek için kullanılmasına rağmen bir invazif test kromozomla ilgili bozuklukları teşhis etmenin tek yoludur.
Sonuç:
Doktorunuzla test sonuçlarınızı değerlendirin. Bir genetik danışman da eldeki seçeneklerinizi anlamanıza yardımcı olabilir.
