Bilim insanları uykuya neden ihtiyaç duyduğumuzun nedenini henüz çözmüş değil. Bugüne dek en uzun süreli uyanık kalma rekoru 11 gün olarak kayıtlara geçmiştir. Son yıllardaki bir teoriye göre uyku, yeni bellek oluşumunda ve pekiştirilmesinde, yani uykunun tazeleme ve yeniden düzenleme yoluyla belleğimize yardımcı olduğu konusunda önemli rol oynadığı gözlemlenmiştir. Birçok araştırma uykunun perde arkasında hafızanın bakım ve muhafaza işlevi için hayatımızda oldukça önemli bir yere sahip olduğuna vurgu yapmaktadır.
California Üniversitesi’nden Matthew Walker ve ekibinin araştırmasında, kötü ve travmatik olayların yarattığı olumsuzluklarla beynin uyku sırasında baş etmeye çalıştığı iddia edilmiştir.
Bazı bilim insanlarıysa uykunun düzen ve onarım amaçlı olmadığını, “Neden uyuyoruz?” sorusu yerine “Neden uyanığız?” sorusunun sorulması gerektiğini belirtiyorlar. Bilim insanlarının ortak kanısı ise uykunun akıl ve beden sağlığı için gerekli olması.
Peki gündüz uykuları çocuklar için gerekli mi?
Bir bebeğin hayatında önemli iki şey vardır: İyi beslenmesi ve iyi uyuması;
Yapılan araştırmalar gündüz uykusu uyuyan çocukların büyüme ve gelişimlerinin daha sağlıklı olduğunu ortaya koyuyor. Düzenli uyku saatleri çocukta güven duygusunu yerleştirdiğini belirtiyor. Altı aylık bebeklerin uyku düzenleri; gündüzleri sabah, öğlen, öğleden sonra olmak üzere iki veya üç kez birer saat uyuması şeklinde olmalıdır. Çocuklar için 18. aydan üç veya dört yaşına kadar devam süreçteyse, günde bir kere uyumak kafidir. Çocuğun gereğinden fazla enerji harcadığı zamanlarda dinlenmeye daha çok ihtiyacı olduğu durumlar dışında kalan düzenli uyku sisteminde; öğle uykusu için, kış aylarında 13.30’un, yaz aylarında ise 14.30’un geçilmemesi gerekiyor. 2-3 yaş dönemindeki çocuklar öğle saatlerinde uyuduklarında akşam geç uyuyabilirler. Bu sorunu ortadan kaldırmak isteyen bazı ebeveynler öğle uykusunu es geçebiliyorlar. Bu durum sonucunda çocukta duygusal boşluk oluşmasına neden olabiliyor.
Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre, çocukların hafıza ve öğrenme becerilerinde düzenli gündüz uykuları oldukça önem arz ettiği belirtiliyor. Özellikle büyüme ataklarında bebeklerin gündüz uykularını kaçırmamalarına dikkat etmek gerekiyor. Çocuğun zihinsel olarak uyanık kalmakta zorluk çekmemesi, dikkatini toplamada zorlanmaması, konsantrasyon güçlüğü çekmemesi için öğle uykularına yaşa bağlı olarak titizlikle dikkat edilmesi gerekiyor. Öte yandan gündüz uykusu hiç bir şekilde gece uykusunun yerini tutmaz. Bu nedenle saat düzenini yaş aralıklarıa göre belirlemek ve düzeni, istisnalar dışında bozmamak gerekiyor.
Çocuklar hangi yaş aralığında hangi saatlerde uyumalı?
Göz önüne alınması gereken şey, bir uyku ritmi oluştururken bebeklerin doğduklarında sirkadyen ritim’lerinin henüz oturmadığıdır. Vücut saatlerinin dengeyi hala aradığını göz önüne almalısınız. 2-4 ay gibi bir süreye Sirkadyen ritmin tam anlamıyla oturması için ihtiyaç vardır. Bu da bebeklere 3 ay dolmadan neden uyku eğitimi vermemek gerektiğini açıklayan en önemli nedenlerden biridir.
2- 11 yaş aralığındaki tüm çocuklar için saat 9.30 geçerli saattir. 6,7 ve 8.’taki sınıflar için, 10.30 sabah uyanma sınırıdır. Liseye çağlarında ve yetişkin yaşlardaysa, öngörülen uyku saati en geç 11.00 olmalı..
Uyku Ortamı En Az Uyku Kadar Önemlidir
Uyku saatinin yanı sıra önemli olan bir diğer husus uyku ortamıdır. Fiziksel, ruhsal, zeka gelişimi açısından oldukça önemli bir kriter olan sağlıklı bir uyku için temel şartlardan biri sessiz ve karanlık bir ortamdır. Tam karanlık ortamda çocuk korkmaz. Fakat yarı aydınlatılmış ortamda çocuk korku geliştirebilir. Ortamda varolan nesneler, çocuğun hayal dünyası ile birlikte farklılaşabilir. Bu korku yaratabilir. Bu nedenle tam karanlık bir mekanda doğru saatlerde uyumak çocuğun ruhsal ve bedensel gelişimi için önemlidir.
