İnsan hakları kavramının içinde yer alması gereken Çocuk hakları, dünyadaki tüm çocukların kanuni veya ahlaki olarak sahip olduğu eğitim, sağlık, barınma, yaşama, fiziksel, psikolojik ya da cinsel sömürüye karşı korunma hakları gibi temel haklara ek olarak ; nüfus kütüğüne kayıt olma, isim, vatandaşlık, anne-babasını bilme ve anne babası tarafından bakılma hakkıdır.
Sovyetler Birliği’nde 1917-1925 arasında, Proletkult isimli sosyalist kültür örgütünün Moskova Şubesi tarafından 1917 yılında,”Çocuk Hakları Bildirgesi” ismiyle çocuk haklarına dair ilk metin yer almıştır.
Birinci Dünya Savaşı’nın başında en çok acı çeken grupların başında çocuklar yer almıştır. Bu durumdan çok etkilenen Eglanthyne Jebb Cenevre Çocuk Hakları sözleşmesinin taslağını hazırlamıştır.
Toplam 193 ülke tarafından imzalanan ve en kısa zamanda yürürlüğe giren uluslararası belge olma özelliğine sahip, özellikle savaş ve yoksulluğun hüküm sürdüğü coğrafyalarda yaşam mücadelesi veren çocukları korumak ve koşullarını iyileştirmek için 20 Kasım 1989 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulunca da “Çocuk Haklarına Dair Sözleşme”si imzalamış ve o tarihten bugüne “Dünya Çocuk Hakları Günü” olarak kutlanmaktadır.
Uluslararası platformda mutabakata varılan, her tür cinsiyet, din, dil, ırk ve sosyal statüye sahip olan çocukların güvenli ve sağlıklı koşullarda barınması ilkeleri üzerine kurulan sözleşme, değiştirilmesi mümkün olmayan standartları ve yükümlülükleri içermektedir. Onaylayan devletlerin kendi iç hukuklarında gerçekleştirecekleri düzenleme ve değişimleri kontrol etmek ve her beş yılda bir bu değişiklikleri yayımlamak için BM tarafından bir Çocuk Hakları Komitesi de oluşturulmuştur. Bu sözleşme sayesinde çocukların yaşama hakkı, isim hakkı, vatandaşlık hakkı, güvenlik hakkı, özel yaşamı ve aile bütünlüğü güvence altına alınmıştır. Taraf devletlere doğum öncesi olmak üzere çocukları koruma görevi yüklenmiştir.
Türkiye’de ise, ”Çocuk Haklarına Dair Sözleşme” bazı maddelerine çekince konularak 1995’te TBMM tarafından onay konularak yürürlüğe girmiştir. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından dünya çocuklarına armağan edilerek 1929 yılından itibaren kutlanmaktadır.
Yaşasın çocuklar!
